Szlak bursztynowy upamiętniony w czystym srebrze

Bursztyn to jeden z najbardziej niezwykłych minerałów. Nazywany jest „kamieniem, który żyje”, ponieważ skamieniała żywica, z której powstaje, ulega nieustannym przeobrażeniom. Ze względu na swoje walory estetyczne od wieków jest ceniony w jubilerstwie i zdobnictwie. Za najpiękniejszy i najbardziej szlachetny uważa się bursztyn bałtycki, który już w starożytności stanowił bardzo istotny przedmiot wymiany handlowej w całej Europie. Jeden z najstarszych szlaków bursztynowych przebiegał przez Gdańsk – przez wieki niekwestionowaną stolicę bałtyckiego bursztynu. Dla upamiętnienia tej wyjątkowej drogi powstała szczególna emisja pokryta prawdziwym bursztynem.

Bryły bursztynu przybierają rozmaite kształty i kolory. Najczęściej spotykany jest kamień o barwie żółtej, jednak zdarzają się także okazy zielone i czerwone. Bursztyn jest cenny nie tylko ze względu na swoje walory estetyczne. Często pełni także funkcję „kapsuły czasu”, dzięki której naukowcy mogą badać prehistoryczną faunę i florę. W bryłach tego minerału można bowiem spotkać tak zwane inkluzje – szczątki żywych organizmów z minionych okresów geologicznych.

Wiele osób zastanawia się, dlaczego bursztyn znajdujemy najczęściej na brzegach morza, mimo że powstaje z żywicy drzew, często rosnących setki kilometrów dalej. Dzieje się tak, ponieważ skamieniała żywica trafia do morza niesiona nurtem rzek. Kiedy gęstość wody jest niewielka, opada na dno. Natomiast zimą, kiedy rośnie zasolenie i tym samym gęstość morskiej wody, bryłki bursztynu wypływają na powierzchnię i są niesione falami aż do brzegu, gdzie padają łupem poszukiwaczy „bałtyckiego złota”.

Wykorzystanie bursztynu przez ludzi ma niezwykle długie korzenie. Najstarsze znane okazy tego minerału, noszące znaki obróbki przez człowieka, zostały znalezione na Wysoczyźnie Leszczyńskiej. Ocenia się, że mogą mieć nawet 10 tys. lat. W starożytności minerał ten był już powszechnie znany i stanowił cenny przedmiot wymiany handlowej. W Morzu Śródziemnym znajdowały się jedynie niewielkie jego pokłady, dlatego mieszkańcy półwyspu Apenińskiego, Arabowie i Egipcjanie sprowadzali go z północy. Jeden z najważniejszych szlaków, którym bursztyn wędrował przez kontynent europejski, biegł z Sankt Petersburga, przez Gdańsk, aż do Wenecji. Gdańscy bursztynnicy byli bowiem prawdziwymi mistrzami w swoim fachu, a ich kunszt był doceniany w najodleglejszych krańcach Europy.

Wyjątkowa emisja stanowi upamiętnienie historii „złota Bałtyku”. Moneta została wykonana z czystego srebra próby 999/1000. Jej rewers zdobi symbolicznie odwzorowany na mapie Europy szlak handlowy pokryty prawdziwym bursztynem. Awers prezentuje wizerunek królowej Elżbiety II ukazany z profilu. Uzupełnienie całości stanowi eleganckie pudełko kolekcjonerskie przypominające księgę. Na całym świecie dostępnych jest zaledwie 500 egzemplarzy tej wyjątkowej emisji.

*****

Skarbnica Narodowa w mediach społecznościowych – kliknij i dowiedz się więcej: